در اين جلسه مطالبي پيرامون مشکلات تحصيلي نوجوانان ارائه مي دهيم، به نحوه برخورد والدين و تأثير آنها ، نحوه برخورد مربيان و تأثير آنها و علل افت تحصيلي مي پردازيم .

دوره نوجواني، در انتقال علم و دانش به نوجوانان دوره مهمي محسوب مي شود.

از آنجا که نوجوان از نظر ذهني داراي تفکر انتزاعي مي شود ، علوم را به طور انتزاعي درک مي کند، معمولاً با جنبه هاي مختلف علم و مهارتهاي مورد نياز مشاغل آينده آشنا مي شود .

عده اي از نوجوانان دچار شکست در مسائل تحصيلي مي گردند . مي توان گفت که مواجهه نوجوان با شکستها ، ناکامي ها و تحصيل که معمولاً با بي علاقگي نسبت به مسائل تحصيلي و کاهش نمرات درسي شروع مي شود ، افت تحصيلي نام دارد .

به منظور کاهش افت تحصيلي نوجوانان بايد از طريق والدين و مربيان اقدام نمود .

والدين در مواجهه با افت تحصيلي نوجوانان مي بايستي انعطاف پذير بوده، رفتارهاي خشونت آميز با وي نداشته باشند و در عوض موفقيتهاي تحصيلي او را تقويت نموده و به او پاداش دهند. زيرا در يادگيري هميشه حضور پاداش و تقويت اهميت بسياري دارد. زيرا فرد از طريق تقويت مي تواند به يادگيري بيشتري دست يابد. در غير اينصورت عدم تقويت فرد در هنگام افت تحصيلي موجب ترک تحصيل نوجوان خواهد شد .

به عبارت ديگر والدين مي بايستي به نوجوان توجه کافي را مبذول داشته و روحيه اعتماد به نفس وي را افزايش دهند و در نوجوان نسبت به درس خواندن هدف ايجاد کنند.

در غير اينصورت هر گونه رفتار مخالفي در والدين موجب شکست و از بين رفتن اعتماد به نفس وي خواهد شد .

مربيان نيز هنگام افت تحصيلي نوجوانان بايد توجه کافي داشته باشند که افت تحصيلي نشانه عدم توانايي تحصيلي وي نيست و او را به اندازه کافي تقويت نمايند .

عللي که سبب افت تحصيلي در افراد مي شود عبارتند از :

1-گسيختگي محيط خانواده

2-عدم اعتماد به نفس نوجوان

3-عوامل فرهنگي – خانوادگي

4-عدم ارتباط بين والدين و اولياي مدرسه

بنابراين محيط خانه و مدرسه، علاقه و رغبت، همسالان و گاهي بي اعتمادي ها مي توانند موجد افت تحصيلي گردند. افت تحصيلي چنانچه ادامه يابد به بزهکاري و انحرافات کشيده مي شود و در نتيجه ترک تحصيل به وجود مي آيد.

نحوه برخورد والدين نقش مهمي در پيشرفت و يا افت تحصيلي نوجوانان ايفا مي کند. براساس تحقيقات انجام گرفته ويژگيهاي والدين و محيط خانوادگي، همبستگي بالايي ، با پيشرفت تحصيلي فرزندان دارد.

براساس نتايج اين تحقيقات ، والدين به سه دسته تقسيم مي شوند :

1-والدين هدايت کننده

2-قدرت مدار

3-آسان گير

1-والدين هدايت کننده: اين نوع از والدين، کودکان خود را در مسائل تحصيلي هدايت مي کنند، آنها را تشويق مي کنند و در صورت ضعف فرزند، با تقويت درسي، وي را راهنمايي نموده و به طور کلي در رفع مشکلات تحصيلي به آنها کمک مي نمايند . بچه ها را در تصميم گيريها دخالت داده ، در صورت افت تحصيلي کودک ، با تشويق و کمک بيشتر، وي را به فعاليت بيشتر وا مي دارند . روش تحليل مسائل و جوانب مختلف موضوعات را به کودکان خود آموزش مي دهند ، نوجوانان خود را با مسائل سياسي، اقتصادي، اجتماعي آشنا مي کنند

2-والدين قدرت مدار : اين نوع والدين ، به فرزندان خود سخت گيري مي کنند، اجازه سئوال و کنجکاوي به فرزندان نمي دهند ، در صورت افت تحصيلي آنها را به شدت تنبيه مي کنند ، خودشان نيز به شدت ناراحت شده و در نتيجه سخت گيريهايشان را بيشتر مي کنند . با نوجوان خود ارتباط برقرار نمي کنند ، او را در تصميم گيريها دخالت نمي دهند و انعطاف پذيري کمي دارند.

3-والدین آسان گير : اين والدين به تکاليف کودکشان اهميت نمي دهند، وي را آزاد گذاشته تا به ميل خود تکاليفش را انجام دهد. هيچ نظم و انضباطي در اين خانواده ها براي هيچ کاري وجود ندارد. نظارت چنداني بر تکاليف درسي فرزندانشان ندارند، چنانچه دعوت به انجمن اولياء مدرسه شوند، اصلاً شرکت نمي کنند. در واقع اين والدين در مسائل تحصيلي فرزندان به دو صورت شرکت مي کنند : يا کاملاً آزاد مي گذارند ، يا مسئوليت کارها را به عهده وي مي گذارند.

بنابراين رفتار والدين در پيشرفت تحصيلي نوجوانان تأثير بسزايي دارد. از آنجا که نوجواني دوره انتقال و يادگيري است، والدين مي بايستي به مسائل تحصيلي فرزندانشان توجه کافي را مبذول داشته و با او برخوردهاي مثبت و توأم با پاداش و تقويت داشته باشند.

معلمين نيز مي بايستي انعطاف پذير بوده، رفتارهاي خشن و تندي با آنها نداشته باشند، تا در صورت افت تحصيلي نوجوان بتوانند جبران کرده، به عوامل آن توجه کنند و آنها را رفع نموده تا نوجوانان بتوانند مشکلات خود را جبران نمايند.

عوامل ترک تحصيل نوجوانان

نگرش والدين امر بسيار مهمي در تحصيل نوجوانان مي باشد که آيا کودکان را به منظور يادگيري و کسب دانش به مدرسه مي فرستند يا براي نمره گرفتن .

والدين مي بايستي به اين امر توجه داشته باشند که ملاک درس خواندن يادگيري است نه نمره . يادگيري علم و دانش ، کسب مهارتها براي زندگي آينده ، يادگيري نظم و تربيت ، قوانين جامعه و اجتماعي شدن مهم است .

اين مورد که برخي از خانواده ها به خصوص خانواده هاي قدرت مدار به فرزندان توجهي نمي وشد، انعطاف پذيري لازم را ندارند و آنها را به عنوان نوجوان در نظر نمي گيرند، با وي ارتباط برقرار نمي کنند ، موجب عدم اعتماد به نفس در او خواهند شد. زيرا چنانچه والدين به جاي تشويق از تحقير، سرزنش و تهديد استفاده کنند، نوجوان اعتماد به نفس خود را از دست مي دهد، خود باوريهايش کاهش مي يابد، عزت نفس خود را ناچيز مي شمارد و در نتيجه پيشرفت تحصيلي وي تحت تأثير قرار مي گيرد .

در اين خانواده ها اگر نوجوان نمره پاييني بگيرد، تصور مي کند که اين شکست ادامه مي يابد و شکستهاي مکرر موجب افت تحصيلي وي مي شود و در صورت ادامه چنين وضعي نوجوان دچار ترک تحصيل مي شود و ترک تحصيل نيز سبب ايجاد انحرافات مي گردد.

بايد تذکر داد که عوامل ديگري از قبيل عوامل فرهنگي، اقتصادي، باورها و ارزشها نيز در افت تحصيلي تأثير دارند.

بنابراين در پايان مي بايستي اشاره کنيم که والدين نبايد نمره را به عنوان ملاک پيشرفت تحصيلي کودک در نظر داشته باشند بلکه هدف يادگيري کودک است. والدين بايد انعطاف کافي را در زمينه نمره دانش آموزان داشته باشند تا مشکلاتي را در کودکان و نوجوانان در اين زمينه به وجود نياورند . زيرا اگر انتظار نمره بيست از کودک داشته باشيم چنانچه بنا به دلايلي وي نتوانست اين نمره را کسب کند دچار ترس در او خواهيم شد و تکرار اين فرايند سبب اضطراب دائمي در وي مي گردد زيرا نمره بد مساوي با تنبيه، سرزنش ، ترس و تحميل مي گردد . ترس از يک سو موجب اضطراب کودک مي شود و از سوي ديگر موجب کاهش علاقه و رغبت به درس، يادگيري و کسب دانش مي شود .

والدين بايد توجه داشته باشند که هر نوع فعاليت مثبت کودک بايد تشويق شود، در زمينه علمي نيز نتايج کاري مثبت کودک بايد تشويق شود، تشويق بيشتر بايد معنوي بوده، با ايجاد هدف از کسب دانش بايد او را به يادگيري بيشتر تشويق کنيم.